Hoe ga je veilig en verantwoord om met AI?

Artificial Intelligence (AI) is overal en speelt een steeds grotere rol in ons dagelijks leven – en in het onderwijs (en kinderopvang). AI biedt veel mogelijkheden. Maar met die mogelijkheden komen ook risico’s. Vooral in het onderwijs, waar gegevens van leerlingen en docenten op het spel staan. Recente zorgen, zoals die uit het DPIA-rapport over CoPilot, wijzen op serieuze vragen rond privacy en dataveiligheid. Daarnaast zijn er twijfels over de verregaande adoptie van technologie in het onderwijs. In deze blog bekijken we de risico’s én mogelijkheden, zodat jij beter geïnformeerd beslissingen kunt nemen. We bieden opties hoe je als schoolorganisatie veilig en verantwoord om kunt gaan met AI en hoe je keuzes maakt die passen bij jouw situatie.  

UNESCO: geen generatieve AI voor jonge leerlingen

De UNESCO raadt scholen af om leerlingen jonger dan 13 jaar generatieve AI te laten gebruiken. Een begrijpelijk advies, want kinderen zijn zich vaak niet bewust van de risico’s van het delen van persoonlijke informatie met een chatbot. Ze delen van alles, van hun favoriete kleur tot gevoelige informatie over zichzelf of hun familie.
Waarom zou je als school toch tools zoals ChatGPT en Gemini willen inzetten? Het antwoord ligt in het onderwijsdoel. Generatieve AI kan een krachtige tool zijn om creatief denken en probleemoplossend vermogen te stimuleren. Maar om dit veilig te doen, moet de school duidelijke grenzen stellen. Mocht je toch willen experimenteren, dan kun je digitale loslippigheid van leerlingen voorkomen door:

• Bewustwording te creëren: Leg kinderen in eenvoudige taal uit wat AI doet en waarom ze voorzichtig moeten zijn met wat ze delen.
• Regels op te stellen: Laat leerlingen alleen onder begeleiding AI-tools gebruiken en stel strikte regels voor wat wel en niet mag worden gedeeld.
• Rolmodellen te zijn: Laat docenten zelf het goede voorbeeld geven in hoe ze AI veilig en verantwoord gebruiken.

Het betrekken van ouders

Ouders kunnen steeds kritischer worden op digitalisering, de borging van privacy en de invloed van technologie op hun kinderen. Het gebruik van generatieve AI op school kan vragen of zelfs weerstand oproepen. Hoe kun je ouders betrekken bij deze keuze en omgaan met bezwaren?

1. Transparantie is cruciaal: Leg ouders uit waarom je AI wilt inzetten en wat de voordelen zijn. Geef ook inzicht in de maatregelen die je neemt om gegevens van hun kinderen te beschermen.
2. Organiseer ouderbijeenkomsten: Geef ouders de kans om vragen te stellen en hun zorgen te uiten. Laat zien hoe AI in de klas werkt en wat het oplevert voor hun kinderen.
3. Luister naar bezwaren: Als ouders moeite hebben met het gebruik van AI, neem hun zorgen serieus. Zoek samen naar oplossingen, zoals het optioneel maken van AI-gebruik of het aanbieden van alternatieven. Uiteindelijk gaat het om technologie en pedagogische idealen in balans te brengen.

Bewustwording als basis voor verantwoord AI-gebruik

Het begint allemaal met bewustwording. Weten leerkrachten en leerlingen wat AI is en welke gegevens je veilig kunt delen? Zijn ze zich bewust van de subtiele manieren waarop AI in dagelijkse tools is geïntegreerd? Deze vragen staan centraal bij het gebruik van AI in het onderwijs. Daarnaast is het essentieel om afspraken te maken, zoals:

• Welke gegevens absoluut niet met AI gedeeld mogen worden.
• Hoe AI-tools verantwoord gebruikt kunnen worden in de klas.
• Het opstellen van een gedragscode voor leerlingen en docenten.

Wat kun jij vandaag doen?

• Sta met het schoolteam stil bij de volgende vragen:
• Hoe kunnen we leerlingen en leerkrachten bewust maken van de risico’s én kansen van AI?
• Welke AI-tools gebruik ik in mijn werk en hoe ga ik om met de gegevens die ik invoer?
• Hoe betrekken we ouders bij onze keuzes rondom AI?
• Welke duidelijke afspraken kunnen we maken over het gebruik van AI in de klas?
• Hoe zorg ik ervoor dat ik samen met de leerlingen veilig om kan gaan met AI?
• Hoe kan mijn school bijdragen aan een verantwoord gebruik van AI?

Door samen te werken – als schoolteam, ouders en leerlingen – kan AI een waardevolle toevoeging zijn aan het onderwijs. Het begint bij bewustwording, duidelijke richtlijnen en een gezamenlijke verantwoordelijkheid.